Domuz damı - Firüzan Baytop

Domuz damı


1974-78 yılları arasında, Gübre Fabrikaları A.Ş. nin Yarımcadaki “Kompoze Gübre Fabrikası”nı komple olarak yaptık, çalıştırıp gübreyi çıkarttık ve teslim ettik. Proje müdürü Necati Gözübüyük idi.

Fabrikaların önceki üniteleri çalışmakta olduğundan fabrikaya girip çıkmak, malzeme techizat getirip çıkartmak bayağı zor oluyordu. Ayrıca o yıllarda grevler, işçilerin çalışır gibi yapıp işi yavaşlatmaları yüzünden de sıkıntılar; 2. müteahhidimizle de bazı sorunlarımız var. Fiyatları düşük olduğundan zorlanıyor, ekibini artıramaması yüzünden iş de uzadıkça uzuyordu.

Neyse yavaş da olsa işin kabasını tamamladık. Projede bina içinde bir döner fırın vardı. Temellerini bina temelleri ile birlikte yapmış ve fırını bina içine sokmuş, inşaat süresi içinde iki kış olduğundan, kötü mevsim koşullarında çalışabilmek için çatıyı da kapatmıştık.

Sıra fırının, üzerine oturacağı ayakların inşaatına gelince apışıp kaldık. Fırın 25 m. boyunda, 30 ton kadar ağırlıkta alâmet bir şey. Çatı kapanmış olduğundan içeri vinç sokamıyoruz. Ayrıca çatı hafif, fırını asamıyoruz, nasıl kaldıracağız?

Fırının montaj taşeronu (Yazık adını unuttum) bizi rahatlatıyor. “Ben” diyor “meraklanmayın onu kalayca kaldırırım”. Soruyoruz “Nasıl?” Cevabı üç kelimelik, “Domuz damı ile.” Oda ne ola ki? “Şimdiye kadar duyduğumuz bildiğimiz birşey değil. Taşeron anlatıyor. “hele siz bana 20’şer tonluk iki kriko ile 30 tane, 2,5 m. boyunda 25x25cm. lik azman kereste getirin, gerisi kolay.” İstediklerini hemen sağlıyoruz.

Taşeron, fırının bir ucunun yanlarına iki tane azmanı yerleştirdi. Sonra krikolarla fırının o ucunu 25cm. yukarı kaldırıp, ilk konan azmanların uçları üzerine iki azman yerleştirdi. Aynı işlemi diğer uçta da uyguladı.

Tekrar başa dönüp krikoları 25cm. yükseğe oturtup fırının ön ucunu bir 25cm. daha kaldırdı. Tekrar arka uca döndü ve aynı işlemleri aynen tekrarlayarak fırını zeminden 2.5 m. yükseğe kaldırdı. Sonrası kolay. Hemen hazır temeller üzerine betonarme ayakları döküp fırını üzerine oturtuyoruz.

Aslında bu yöntemi madenciler, galeri tavanları desteklemelerinde ötedenberi kullanırlarmış. Biz yeni öğreniyoruz. Öğrenmenin yaşı yok.